Kategorie
Ikony z łąk i lasów

Majowa Madonna i Zielone Świątki

Zielone Świątki wpisane są w rytm przyrody, posiadają przedchrześcijański rodowód i są związane z radością celebrowania pełni wiosny. Wiele praktyk pozostało do naszych czasów np. ozdabianie domów tatarakiem czy gałązkami brzozy. I właśnie od przystrajania izb zielonymi gałęziami wzięła się ludowa nazwa święta. W czasach przedchrześcijańskich owe praktyki miały chronić przed działaniem demonów wodnych, a zwłaszcza rusałek, a także zapewnić bogate plony. Do połowy XIX wieku majono także bydło. Przed wypuszczeniem krów na pastwisko zakładano krowom wianki i okadzano poświęconymi ziołami. Miało to uchronić zwierzęta przed złymi czarami. Do tradycji zielonoświątkowych zalicza się również stawianie słupów majowych. Ozdabiano je kwiatami, girlandami i wstążkami. Na czubku stawiano jakiś fant, a młodzieńcy rywalizowali między sobą wspinając się na czubek. Słup majowy stawiano zazwyczaj w obejściu najładniejszej panny we wsi.

Z Zielonymi Świątkami ściśle powiązany jest Rusałczy Tydzień. Niektóre źródła podają, że zaczyna się dokładnie w Zielone Swiątki, inne, że się kończy. Przyjmijmy więc, że Rusałczy Tydzień wypada po prostu w okolicach Zielonych Świątek. Przy czym tydzień to mocno umowny okres. Mógł trwać dziesięć dni lub czternaście. Rusałczy Tydzień jest to czas, kiedy rusałki są wyjątkowo aktywne i złośliwe. Mogły doprowadzić do nieurodzaju lub przyczynić się do licznych utonięć. Czyniono więc wszystko aby pozbyć się złośliwych istot z najbliższego otoczenia.

Gałązki zatknięte w obrazy, brzozowe witki przy drzwiach, czy na zewnątrz obejścia, a także tatarak miały odstraszać rusałki. Poza tym majenie gospodarstwa zapewniało dobrobyt i obfite plony w nadchodzącym sezonie. Ja jeszcze pamiętam z mojego dzieciństwa umajone domy na wsi, nie wiem jak wygląda to teraz, w mieście Zielone Świątki są niezauważalne. Innym zwyczajem było wybieranie najładniejszej dziewczyny we wsi i koronowanie jej wiankiem kwiatów na królową. Na Podlasiu jeszcze na początku XX wieku odbywał się obchód z królewną na granicach pól. Oprócz zapewnienia urodzaju miało to być symbolicznym wyprowadzeniem rusałek ze wsi. Od tego czasu można było się bezpiecznie kąpać a rzekach i jeziorach.

„Majowa Madonna”- tempera jajowa na desce, szlagmetal na mikstionie, 25 cm x 40 cm, 2021r.

Źródło: „Zielone Świątki i Stado- celebracja pełni wiosny”- Kamil Gołdowski, „Zielone Świątki – zapomniane obyczaje”- Anna Krzyżanowska-Glińska, „Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne”- Barbara Ogrodowska

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *