Borówka czernica zwana potocznie jagodą, czarną borówką lub czernicą znana jest od starożytności. W antycznym Rzymie używano jej do barwienia ubrań. Natomiast jej lecznicze działanie doceniali Słowianie i ludy Europy północnej. Do dziś borówki zajmują ważne miejsce w medycynie naturalnej.
W tradycji ludowej borówka poświęcona jest Matce Boskiej Jagodnej. Pojawia się również w legendach Podhalańskich. Na początku świata diabeł stworzył borówki, ale trujące. Kiedy Bóg się o tym dowiedział zmienił truciznę na słodycz, a na każdej borówce pojawił się mały krzyżyk, który to miał informować o jej nieszkodliwości.
Malina to jedna z najbardziej popularnych roślin leczniczych jak i ulubiony owoc wielu Polaków. Oczywiście maliny leśne biją na głowę te ogrodowe.
W średniowieczu maliny wykorzystywane były nie tylko jako pożywienie, ale również jako pigment. W sztuce chrześcijańskiej roślinę uznawano za symbol dobroci- czerwony sok z malin miał poprawiać energię we krwi, która to płynąc z serca przenosiła miłość i dobroć na cały organizm.
Malinowe motywy często pojawiały się w poezji i pieśniach ludowych o tematyce miłosnej:
„Kocham Cię w słońcu. (…) W bzach i brzozach, i w malinach i w klonach…”- Konstanty Ildefons Gałczyński.
Kwitnącą malinową gałązkę święciło się w Niedzielę Palmową. Wplatano również maliny w bukiet Matki Boskiej Zielnej. Poświęconą malinową gałązką okadzano chore bydło.
Obok jagód i malin to jeżyny należą ( i należały) do najczęściej użytkowanych leśnych owoców jadalnych.
Nazwę jeżyna utworzono od podobieństwa pędów rośliny do kolców jeża. Chociaż roślina nazywana jest również ostrężyną lub dziadami ( u mnie mówiło się dziady 😉 ).
Jeżyny posiadają dosyć ciekawą symbolikę chrześcijańską, ich ciemna barwa miała symbolizować krew Jezusa, zaś korona cierniowa miała być wykonana z tej właśnie rośliny.
Groby samobójców obsadzane były jeżynami, jak również ostrężynową gałązkę wkładano pod głowę zmarłemu.
I jeszcze taka biblijna ciekawostka odnosząca się do jeżyny krwistej. Istnieje hipoteza, że rośliną będącą krzewem gorejącym jest dyptam jesionolistny ( zawiera on dużo olejków eterycznych i potrafi się samoczynnie zapalić). Natomiast drugą rośliną, która miała występować w Biblii jako krzew gorejący jest jeżyna krwista. A przynajmniej tak twierdzą zakonnicy z klasztoru Św. Katarzyny u podnóża góry Synaj. Wśród botaników i badaczy roślin biblijnych zdania są podzielone w tej kwestii. A jeśli będzie kiedyś na terenie klasztoru to krzew jeżyny, który tam rośnie uznawany jest za biblijny krzew gorejący.
Źródło:
„Ludowe nazewnictwo i klasyfikacja rodzaju rubus ( malina i jeżyna) w Polsce”- Krzysztof Oklejewicz, Łukasz Łuczaj, „Słownik Adama Fischera”, „Krzew Gorejący”- Muszyńskie Ogrody Bibilijne, „Maliny w literaturze i nie tylko” Elżbieta Łacina (Aptekarz Polski)
Na zdjęciach:
Leśny Tryptyk: Madonna z jagodami – tempera jajowa na desce, 20 cm x 30 cm, 2022r, Madonna z malinami- tempera jajowa na desce, 20 cm x 30 cm, 2022r, Madonna z jeżynami- tempera jajowa na desce, 20 cm x 30 cm, 2022r